Loot boxen zijn kansspelen zegt de Ksa. Bovendien wees onderzoek van de Ksa uit dat er mogelijk een verband is tussen het spelen van spellen met loot boxen en het ontwikkelen van gokverslaving.
De Ksa riep naar aanleiding van het onderzoek in 2018 spelontwikkelaars en gamebedrijven op zich te houden aan de norm die de wet stelt: die is dat kansspelen zonder vergunning verboden zijn. Een aantal aanbieders paste daarop hun spel aan. Naar de spellenmakers die dat niet deden, werd een klopjacht gestart.
Een van die bedrijven was EA Games. Hun FIFA-franchise was de afgelopen jaren een belangrijk onderdeel van de loot boxen controverse.
Loot boxes zijn microtransacties, met echt geld kan je een soort verrassingspakketje kopen waarin items zitten die je in het videospel kan gebruiken. Je kan ze bij veel spellen ook verdienen door in-game valuta te verdienen door te spelen. In het geval van FIFA ben je in de FIFA Ultimate Team-modus (FUT-modus) de manager van je eigen team dat je kan samenstellen en kan laten spelen tegen andere teams.
Spelers kunnen worden verhandeld op de virtuele transfermarkt voor de FIFA-valuta ‘FUT-coins’. Daarnaast kan je zogenaamde ‘packs’ krijgen/kopen die een bepaalde voetballer of andere items die je kan gebruiken in het spel, bevatten.
Een speler weet echter van tevoren niet wat er precies in de loot box zit en heeft er ook geen invloed op. Daarnaast verbind het verhandelen ervan een echte geldwaarde aan de lootbox en dat maakt het gokken, zegt de KSA. Wat het volgens autoriteiten nog zorgelijker maakt, is dat deze ‘gok’ mechanismen beschikbaar zijn voor minderjarigen.
EA vindt niet dat lootboxen kansspelen zijn. Zij geven toe dat er een bepaald geluksaspect aan verbonden zit door het feit dat een speler niet weet wat er in zijn ‘pack’ zit, maar omdat een duidelijk onderdeel is van een breder behendigheidsspel in de FUT-modus, is het geen apart (kans)spel. Ze gaven dus geen gehoor aan de oproep van de Ksa en de lootboxen van FIFA bleven.
Daarop legde de Ksa EA en hun partners in 2019 een last onder dwangsom op van €250.000 per week dat de loot boxen niet werden verwijderd, met een maximumboete van €5 miljoen.
EA liet het er niet bij zitten en ging in 2020 bij de rechtbank in Den Haag in beroep tegen de uitspraak. De rechtbank besloot echter in het voordeel van de toezichthouder en concludeerde dat de Ksa juist had gehandeld. Voor EA werd het bovendien nog een graadje erger toen de Ksa hierop besloot de dwangsom te verdubbelen, waardoor de softwareprovider nu een maximaal bedrag van maximaal €10 miljoen boven het hoofd hing.
Er zat nu voor EA niks anders op dan naar de hoogste bestuursrechter te gaan: de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.
Zij stelden dat EA duidelijke criteria heeft opgesteld voor de beloningen van de packs die niet waren meegenomen in de beslissing van de Haagse Rechtbank.
Naar het oordeel van de afdeling bestuursrechtspraak is het verkrijgen en het openen van de packs geen opzichzelfstaand spel. Ze maken onderdeel uit van een behendigheidsspel en voegen een kans element toe aan het spel, het feit dat ze soms apart van de voetbalwedstrijden moeten worden geopend maken ze echter geen opzichzelfstaand spel. Zij geven EA dus gelijk en bepaalt dat lootboxen géén kansspelen zijn.
De uitgever (EA) heeft volgens de Raad van State de Wet op de kansspelen daarom niet overtreden en de Kansspelautoriteit had hen dus ook geen dwangsom mogen opleggen. De Afdeling bestuursrechtspraak heeft de opgelegde dwangsom ‘herroepen’. Dit betekent dat de dwangsom van tafel is.
Ineke Hoffmann is een copywriter met 10 jaar ervaring in de casino industrie in haar zak.
Ik schrijf over het reilen en zeilen in de Nederlandse en internationale online casino-industrie. Ik hou van de veelzijdigheid van de gokwereld waar, in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, het echt niet koste wat het kost om geld gaat. De focus ligt tegenwoordig op het welzijn van de speler. Ik draag hier graag aan bij door objectieve en informatieve artikelen te schrijven over de ups en downs in (online) casino’s.